Badania prenatalne pozwalają wykryć u płodu ewentualne wady wrodzone. Może je wykonać każda ciężarna, ale przez Narodowy Fundusz Zdrowia refundowane są tylko u kobiet z grupy ryzyka. Badania prenatalne dzieli się na inwazyjne i nieinwazyjne.
Kto powinien wykonać badania prenatalne? Grupa ryzyka wad wrodzonych u płodu
Badania prenatalne są dobrowolne. Do ich wykonania zachęca się przede wszystkim ciężarne z grupy ryzyka wystąpienia u płodu wad wrodzonych. Dla tej grupy badania są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Bezpłatnie badania prenatalne mogą wykonać:
- kobiety po 35. roku życia,
- kobiety, które wcześniej urodziły dziecko z wadą genetyczną,
- kobiety, w rodzinie których były przypadki chorób genetycznych,
- kobiety noszące dziecko mężczyzny, w rodzinie którego były przypadki chorób genetycznych,
- kobiety, u których w trakcie badań USG wykryto nieprawidłowości sugerujące wady wrodzone u płodu.
Ciężarne spoza grupy ryzyka mogą wykonać badania prenatalne odpłatnie. Przed podjęciem decyzji o przeprowadzeniu badań należy skonsultować się z ginekologiem prowadzącym ciążę.
Korzyści z wykonania badań prenatalnych
Badania prenatalne mogą wykryć odpowiednio wcześnie wady płodu, dzięki czemu ginekolog jest w stanie objąć ciężarną odpowiednią opieką, zwłaszcza jeśli wady płodu zagrażają zdrowiu lub życiu kobiety.
Wiedza o niepełnosprawności dziecka przed jego narodzinami może też przygotować psychicznie rodziców na wyzwania i trudy rodzicielstwa.
Kiedy robić badania prenatalne? Terminy
Badania prenatalne wykonuje się zgodnie z zaleceniami ginekologa prowadzącego ciążę. Poszczególne badania należy wykonać na określonych etapach ciąży, by ich wyniki były wiarygodne.
Pierwsze badanie prenatalne można wykonać pomiędzy 10. a 14. tygodniem ciąży. Obejmuje ono bardzo dokładne badanie ultrasonograficzne przezpochwowe (USG prenatalne), wywiad lekarski, USG przezierności fałdu karkowego i badania krwi. Na podstawie próbki krwi bada się poziom gonadotropiny kosmówkowej oraz białka PAPP-A (wykrywa zespół Downa, zespół Patau i zespół Edwardsa, zespół Turnera oraz triploidie). To badanie określa się jako test PAPP-A.
Kolejne badanie należy wykonać w 12. lub 13. tygodniu ciąży – wykrywa ono wady układu krążenia u płodu (w tym wady serca).
Kolejne badanie prenatalne można zrobić pomiędzy 10. a 25. tygodniem ciąży. To test NIFTY. Robi się go z krwi ciężarnej, z której wyodrębnia się DNA płodu i je bada. Test NIFTY pozwala wykryć m.in. zespół Downa, a także inne wady genetyczne.
Między 15. a 21. tygodniem ciąży wykonuje się kolejne prenatalne USG, tym razem przez powłoki brzuszne. Umożliwia ono wykrycie m.in. zespołu Downa, zespołu Edwardsa, wad cewy nerwowej, rozszczepu kręgosłupa, podniebienia i wargi. Dodatkowo w tym czasie należy zrobić badanie krwi na poziom alfa-fetoproteiny, gonadotropiny kosmówkowej i estriolu.
Ostatnie badanie prenatalne robi się między 28. a 32. tygodniem ciąży. Składa się na nie USG i test niestresowy.
W razie wątpliwości lub dla potwierdzenia wyników badań nieinwazyjnych można wykonać badania inwazyjne. Polegają one na analizie próbek krwi i tkanek pobranych bezpośrednio od płodu.
